Genel:

Duyu bütünlemesi ile alakalı zorlukları adlandıran doğru tanım nedir?

Duyu bütünleme bozukluğu (dysfunction in sensory integration, DSI) veya duyusal işlem bozukluğu (sensory processing disorde, SPD) olarak da adlandırılır.

Duyu bütünleme bozuklukları neden oluşur?

Nedene ait tam açık bir çalışma henüz yapılmamıştır ama yapılan araştırmalarda genetik yatkınlığın, erken doğumun, doğum travmasının, toksinlere maruz kalma gibi nedenlerin etken olabileceği bulunmuştur.

Duyu bütünleme bozukluğu iyileştirilebilir mi?

Duyu bütünleme konusunda eğitim almış ve bu konuda uygulamalar yapan fizyoterapist ya da ergoterapistle bu problemler minimalize edilebilir. Sinir sistemi değişebilir ve duyumları işlemleme yeteneği geliştirilebilir. Yapılan biyolojik çalışmalar sonucu terapi uygulamalarıyla günlük yaşam işlerindeki duyusal işlemleme problemleri büyük ölçüde minimalize edilmektedir.

Çocuğum büyüdükçe duyusal işlemleme işleri de kendiliğinden geçer mi?

Hayır, bu problemlerin zamanla geçtiğine dair herhangi bir bulgu yoktur. Buna rağmen çocuklara kıyasla erişkinlerin bu alanlardaki hassasiyetlerini günlük yaşamlarında yaptıkları tercihlerle esnetebildikleri görülmüştür.

Duyu Bütünlemenin Diğer Tanılarla Bağlantısı

Duyu bütünleme bozukluğunun diğer tanılarla örneğin ADHD, ADD, Otizm, Öğrenme Güçlükleri ile bağlantısı nasıldır? Eğer çocuğumun başka bir tanısı varsa yine de çocuğum duyu bütünleme uygulamalarından fayda görebilir mi?
Her bozuklukta uyanma mekanizmaları, dikkat ve artmış hareket gibi problemler gözlenebilir. Duyu bütünleme uygulamaları bu problemlerin giderilmesine yardımcı olabilir. ADD veya ADHD’ye atfedilen bazı problemler duyu bütünleme bozukluğuna bağlı olarak gelişir. Örneğin, dokunmaya ve sese karşı duyarlı olan bir çocuk kolaylıkla huzursuzlanabilir, zayıf postüral stabilite ya da iç kulaktan vestibular inputun zayıf işlemlenmesi, otururken sürekli hareket etme ihtiyacına sebep olabilir.

Bütün otistik çocuklarda duyu bütünleme bozukluğu var mıdır?

Hayır, otizmli çocukların yaklaşık %70’inde duyu bütünleme bozukluğu olduğu görülmüştür ve evet, duyu bütünleme uygulamaları otizmin etkilerini gidermeye yardımcı olur.

Duyu bütünleme uygulamaları çocuğumun konuşmayı veya okumayı öğrenmesine yardımcı olur mu?

Eğer çocuğun düzgün konuşamamasının ve okuyamamasının temelinde duyu bütünleme bozukluğu yatıyorsa, evet DB uygulamaları bu becerilerin gelişmesine yardımcı olabilir. Konuşma ve dil problemleri olan pek çok çocuğun cerebellar işlemlerinde zorluklar vardır. Cerebellum (beyincik); vestibular (hareket), okular (görme) ve proprioseptif (vücut pozisyonu) inputların organize edildiği merkezdir. Duyu bütünleme temelli fizyoterapi veya ergoterapi bu zorlukların giderilmesi için çalışır ve gelişmiş dil ve okuma becerileri ile sonuçlanır. Buna ek olarak, bu terapi ile hedeflenen beceriler, uyanıklık seviyesinin regülasyonu, postüral kontrol ve motor planlama gibi her türlü öğrenme için gereken temeli destekler.

Duyu Bütünleme Uygulamaları

Duyu bütünleme tekniklerinin uygulandığı fizyoterapi ya da ergoterapi seansında neler olur?
Terapist çocuktan gelen fikirleri ve yönlendirmeleri kullanarak aktiviteleri mümkün olan en üst seviyede anlamlandırmak üzere seansı kurgular. Hayal gücünü kullandıran oyun temaları çocuğun istenen aktivitede daha uzun süreli kalmasını sağlamak için sıklıkla kullanılır. Terapist ve çocuk arasında geliştirilen yakınlık terapinin merkezini oluşturur. Terapist, hedeflenen beceri için daha güçlü temel oluşturmak adına çocuğa gereken en iyi duyusal inputu almada yeterli olanakları sağlar. Bunun için de her zaman çocuk için gerekli olan zorluk seviyesini sağlamak için çalışır.

Duyu bütünleme terapisi uygulayabilmek için nasıl bir eğitim gereklidir? DB sertifikasyonu gerekli midir?

Duyu bütünleme değerlendirme ve uygulaması yapan ergoterapist veya fizyoterapist ilk önce kendi alanında lisans ya da yüksek lisans derecesini tamamlamış olmalıdır. DB konusunda sertifika alabilmek için terapist duyu bütünleme teori, değerlendirme teknikleri ve test sonuçlarının yorumlanması ve uygulama konularında en az 50 saatlik kurslar almış olmalıdır. Bazı deneyimli terapistler DB konusunda sertifika almamış, DB sertifikalı terapist tarafından direkt süpervizyon alarak bu uygulamaları yapabilmektedirler. En ideali duyu bütünleme teori, klinik analiz ve uygulama eğitim programını tamamlamış, DB bozukluklarını değerlendirme ve uygulamalar alanında deneyimli bir fizyoterapist veya  ergoterapist tarafından değerlendirilmek ve tedaviye alınmaktır.

Terapist isimlerinin yanında yer alan tanımlar ne anlama gelir?

Burada kullanılan ibareler terapistin aldığı eğitimleri ve ne üzerine uzmanlaştığını gösterir.
SIPT cert. demek “Sensory Integration Praxis Test”ini uygulayabilir demektir.
SI cert. duyu bütünleme teori, değerlendirme ve uygulama programını tamamlayan ve DB uygulamaları yapmaya hak kazanan terapist demektir.

Çocuğum ne sıklıkta ve ne kadar süre DB terapisi almalıdır?

Terapilerin uzunluğu çocuğun yaşadığı zorlukların derecesine göre değişir, fakat genel olarak çocuklar 50-80 seans terapiye ihtiyaç duyar. Bazı vakalarda terapi haftada 2 veya 3 kere verilir, bu da uygulama sürecini kısaltabilir.

Sensory diet (duyusal diyet) nedir? Uygulamalardan farkı nedir?

Duyusal diyet çocuğun günlük yaşamı içerisinde uyanıklık seviyesini sürdürmesine yardımcı olan günlük veya haftalık aktivite listelerine verilen addır. Duyusal diyet aktiviteleri aynı zamanda yapılması gereken iş için gereken vücut farkındalığını sağlar. Duyusal diyet DB konusunda eğitim almış terapist tarafından geliştirilir ve terapiye katılır ya da aileye verilip evde uygulamalarla terapinin desteklenmesi istenir.

Diğerlerini Eğitmek:

Okuldakilere çocuğumun duyusal ihtiyaçlarını nasıl anlatabilirim?

Eğer çocuğunuza ait onun duyusal durumunu ortaya koyan bir değerlendirme raporunuz varsa bunu okulla paylaşabilmeniz gerekir. Aynı zamanda öğretmeninizin çocuğunuzun okul performansını etkileyen duyusal durumlarını belirleyen anketi doldurması da bu duruma yardımcı olacaktır (Anketi merkezimizden temin edebilirsiniz). Öğretmeniniz kendi gözlemlerini yaptığı zaman bir diyalog başlatmak daha kolay olabilecektir. Merkezimiz sıklıkla okul personelinin de katılabileceği konuşmalar ya da seminerler vermektedir.

Benim özel eğitim öğretmenim ya da doktorum duyu bütünleme uygulamalarının işe yaramadığını söylemektedir? Bu doğru mudur?

Hayır, kesinlikle doğru değildir. Geçmişte DB uygulamalarına ait çalışmalar yetersiz olduğundan dolayı bu tür bir kanı oluşmuştur. Ama şu an DB uygulamalarının etkinliğini öngören pek çok çalışma bulunmaktadır. Bu calismalara www.spdfoundation.net linkinden ulaşabilirsiniz.

Anneannemiz ya da babaannemiz çocuğumuzun davranışsal problemi ya da disiplin problemi olduğunu söylüyor. Anlamalarına yardımcı olmak için ne tür kaynaklar kullanabilirim?

Bu sıklıkla karşılaştığımız bir problem. Belirli dönemlerde düzenlediğimiz “Aile Eğitim Seminerleri”ne katılabilirler veya Carol Stanowitz’in yazmis olduğu “Senkronize olamayan çocuk” kitabini okuyabilirler.

Çocuğumun davranışlarını başkalarına nasıl açıklayabilirim? Örneğin, çocuğumun o davranışları yapmasına izin verdiğimi nasıl açıklarım?

Burada önemli olan çocuğunuzun uyaranları işlemlemesinin diğerlerine göre farklı olduğu ve bu farklılığın sıklıkla çocuğunuzun huzursuz olmasına neden olduğunu söylemeniz. Çocuğunuzun tepkilerini bizim çok stres altında olduğumuzda verdiğimiz tepkilerle özdeşleştirmeniz gerekir. İnsanlar, çocuğunuzun fizyolojik bir problem yaşadığı ve onun için her zaman davranışlarını kontrol edemediği yönündeki açıklamanıza çoğunlukla olumlu yaklaşır. Bunun dışında aynı zamanda terapi ile birlikte çocuğunuzun davranış değişikliklerinin farkında olmanız ve cevaplarınızı da ona göre değiştirmeniz gerektiğini de bilmeniz önemlidir.